Ο ''''Ερωτόκριτος'''' αναγνωρίζεται ως κλασικό έργο της νέας ελληνικής λογοτεχνίας, ως το ωραιότερο λυρικό αφηγηματικό ποίημα που γράφτηκε σε γλώσσα νεοελληνική. Είναι θαυμαστός και μόνο για την αντοχή του στο χρόνο.

Σχετικά με τη χρονολόγησή του και αφού τα βασικά επιχειρήματα για την όψιμη χρονολόγηση του κρητικού ποιήματος, που διατύπωσαν ο Στ. Ξανθουδίδης, ο Λ. Πολίτης, ο Σπ. Ευαγγελάτος κ.ά., τα αντέκρουσαν με επιτυχία ο Στ. Αλεξίου και ο Ν.Μ. Παναγιωτάκης, μπορούμε να πούμε ότι ο Βιτσέντζος Κορνάρος έδωσε την πρώτη μπρφή στο ποίημα του, πριν από το 1590 όταν ακόμη ζούσε στη Σητεία και αργότερα στο Χάνδακα μετά το 1595 ή και μετά το 1600 το επεξεργάστηκε προσθέτοντας και τον επίλογο.

Πηγές

Ως πηγή ενός μέρους της πλοκής του ΄΄Ερωτοκρίτου΄΄ χρησιμοποιήθηκε από τον Κορνάρο ένα πολύ γνωστό στην εποχή του ιπποτικό μυθιστόρημα του τέλους των μεσαιωνικών χρόνων, το ΄΄Πάρις και Βιέννα΄΄ που κυκλοφορούσε στην Ιταλία το 16ο αιώνα σε πολλά χειρόγραφα.

Σημαντική στον ΄΄Ερωτόκριτο΄΄είναι και η επίδραση του μεγάλου επικού ποιήματος ΄΄Οrlando Furioso του Ariosto.

Υποδοχή και απήχηση

Ο ΄΄Ερωτόκριτος΄΄ κυκλοφόρησε αρχικά σε χειρόγραφα, χαμένα τώρα πλην ενός(1710). Τυπώθηκε για πρώτη φορά στη Βενετία, το 1713 στο τυπογραφείο του Αντώνη Βόρτολι με καθυστέρηση ενός αιώνα από την πιθανολογούμενη εποχή της συγγραφής του. και αποτυπώθηκε αναρίθμητες φορές. Διαβάστηκε άπληστα και αγαπήθηκε όσο κανένα άλλο κείμενο σε ολόκληρο τον ελληνικό χώρο, όπως βεβαιώνει και ο Σεφέρης που θυμάται, παιδί στη Σμύρνη, την ευρεία διάδοσή του.

Και όπως αναφέρει, όχι χωρίς ζήλια, ο Καισάριος Δαπόντες στα 1766 οι άνθρωποι είχαν τον ΄΄Ερωτόκριτο΄΄ ΄΄εις τα προσκέφαλά τους΄΄.